NGO - ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Z tego źródła finansowania korzysta najwięcej organizacji. Składki członkowskie występują w stowarzyszeniach oraz związkach stowarzyszeń. Statut organizacji informuje członków stowarzyszenia o konieczności opłacania składki. Wysokość składki ustalana jest przez Walne Zgromadzenie bądź Zarząd. Składki członkowskie stanowią przychód organizacji i podlegają rozliczeniu. Muszą także figurować w sprawozdaniu finansowym.

Najsilniejszym źródłem finansowania organizacji pozarządowych są granty lub dotacje, które przyznawane są przez samorządy, administrację publiczną oraz inne źródła prywatne. Dotacje zazwyczaj przyznawane są w drodze konkursowej. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wymusza ogłoszenie konkursu na wykonanie zadań publicznych. Oznacza to, że organizacje mogą starać się o przyznanie pieniędzy przez administrację na realizację określonego celu. Otrzymując granty, organizacje zobowiązane są do złożenia szczegółowych sprawozdań: merytorycznego i finansowego instytucji, od której otrzymała pieniądze. Czasami zdarzają się też raporty śródterminowe, jeśli realizacja danego projektu rozłożona jest długo w czasie bądź wizyty kontrolne wydatkowania pieniędzy publicznych przez Najwyższą Izbę Kontroli.

Darowizna jest szczególnym rodzajem wsparcia NGO-sów. Mogą ją bowiem dawać i przyjmować osoby prywatne, jak i osoby prawne. Bycie darczyńcą i obdarowanym wiąże się z pewnymi ruchami formalnymi.

Darczyńca będący osobą fizyczną lub też firma, która wywiązuje się z obowiązku opłacania podatku dochodowego, może przekazać darowiznę na rzecz NGO-sów. Darowiznę można odliczyć od podatku tylko wtedy, gdy przy jej przekazywaniu zostanie określony cel społeczny, bądź inny np. religijny. Osoby prywatne bez względu na wysokość darowizny mogą odliczyć od podatku 6% uzyskanego dochodu. Jest jeden wyjątek, gdy osoby prywatne przekazują darowiznę na rzecz kościelnych osób prawnych, wtedy mogą odliczyć darowiznę od podstawy. Z kolei osoby prawne tj. firmy lub inne instytucje, które przekazały darowiznę, mogą odliczyć od dochodu kwotę nieprzekraczającą 10% dochodu w danym roku podatkowym. Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą i rozliczają się według 19% stawki podatku, nie mogą skorzystać z odliczeń darowizny od podatku, gdyż co do zasady nie korzystają z odliczeń podatkowych. Podatnicy, którzy korzystają z odliczeń z tytułu darowizn, zobowiązani są w zeznaniu rocznym wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę odliczonej darowizny oraz dane identyfikacyjne obdarowanego, na rzecz którego przekazana została darowizna. Tylko i wyłącznie darowizna przekazana przelewem na konto podlega odliczeniu. Gotówka nie podlega odliczeniu. Darowizna w postaci rzeczy bądź usług musi posiadać potwierdzenie w formie dokumentu potwierdzającego wydatki związane z ową darowizną.

Obdarowane stowarzyszenia lub fundacje są zwolnione z podatku dochodowego osób prawnych na zasadach podobnych jak pozostałe dochody statutowe. Oczywiście warunkiem podstawowym jest przekazanie ich na działalność statutową, która mieści się w zwolnieniu podatkowym. Organizacja ma obowiązek wyodrębnienia ogółem kwoty otrzymanych darowizn z zaznaczeniem celów, na jakie zostały przekazane. Ważne jest także, aby w zeznaniu zostały zawarte nazwy firm lub instytucji, od których te darowizny pochodzą wraz z podaniem adresu pod warunkiem, że jednorazowa darowizna przekracza 15 000 złotych, bądź 35 000 złotych w skali roku. Taka informacja musi być także podana publicznie, jako komunikat opublikowany w Internecie lub innych środkach masowego przekazu oraz powinna być dostępna dla zainteresowanych w miejscach ogólnych.

Finansowanie przedsięwzięcia w celu promocji sponsora tj. osoby lub firmy podnosi renomę i poprawia wizerunek, lub utrwala pozytywne skojarzenia. Sponsor przekazuje środki na rzecz organizacji, które mogą być finansowe, materialne lub w postaci usługowej w zamian za działania promocyjne. Umowa sponsoringu nie ma podstaw prawnych w postaci Kodeksu cywilnego, stąd uregulowania zawarte w jej postanowieniach muszą dotyczyć zobowiązania się sponsora do celowego finansowania określonej działalności oraz zobowiązanie się przez sponsorowaną organizację do promocji sponsora.

Każdy obywatel płacący podatki dochodowe może przekazać swój 1% na rzecz wybranych przez siebie organizacji pożytku publicznego, zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Pod hasłem zbiórki rozumie się wszelkie publiczne zbieranie rzeczy lub pieniędzy na założone z góry cele, które są:

• godne poparcia z uwagi na interes publiczny
• zgodne z prawem
• zgodne ze statutem stowarzyszenia lub organizacji bądź też aktem organizacyjnym komitetu powołanego na rzecz organizacji zbiórki.

Zbiórką są zatem apele, podczas których przeprowadza się zbiórkę datków na rzecz wskazanych w apelu podmiotów lub osób (np. zbiórka na operację lub leczenie konkretnej osoby bądź rehabilitację). Nie można zbiórek kierować w celu osiągnięcia interesu osobistego i prywatnego zysku. Wszelkie kwestie, które są związane z organizacją zbiórek publicznych, mają swoje uregulowania w Ustawie o zbiórkach publicznych z dn.15 marca 1933 roku.

Kapitałem żelaznym nazywany jest inaczej kapitał wieczysty, czyli środki, z których organizacja czerpie zyski, a wcześniej je gromadzi właśnie do realizacji celów statusowych. Kapitał żelazny jest nienaruszalny. Można go jedynie stale pomnażać. Niemniej jednak nie posiada on stałej definicji w polskim prawie, a jego zasady regulują przepisy wewnętrzne organizacji oraz te dotyczące stowarzyszeń i fundacji. Inwestycje finansowe mogą być dokonywane przez organizacje pozarządowe bez ponoszenia dodatkowych kosztów zgodnie z zapisami zawartymi z ustawą o podatku od osób prawnych. Do tych inwestycji zalicza się: lokaty bankowe, dłużne papiery skarbowe (tzn. obligacje skarbowe i komunalne, a także bony skarbowe) oraz jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Z kolei zakup innych papierów wartościowych, w tym akcji może odbywać się tylko i wyłącznie za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy. Wtedy nie ma konieczności zapłaty podatku dochodowego, zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych.

Organizacja mocą postanowienia sądowego może otrzymać nawiązkę, czyli sumę pieniężną przekazaną przez skazanego za popełnienie przestępstwa. Jeśli skazana osoba dopuściła się przestępstwa przeciwko zdrowiu lub życiu bądź pod wpływem alkoholu była sprawcą wypadku drogowego, lub także popełniła przestępstwo przeciwko środowisku, może zostać drogą sądową zobowiązana do wypłacenia nawiązki. Wtedy taką nawiązkę otrzymują np. organizacje społeczne lub instytucje, które jako cel nadrzędny obrały ochronę zdrowia, życia, pomoc osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych czy ochronę środowiska. Takie organizacje pozarządowe muszą znaleźć się w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Wykaz wszystkich podmiotów wchodzących w skład organizacji przyjmujących nawiązki jest zawsze publikowany raz w roku w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Sprawiedliwości. W związku z tym podmioty zainteresowane byciem w bazie muszą informować każdego roku o swoich celach statusowych. Z kolei do 20 lutego każdego roku zobowiązane są złożyć sprawozdanie z wykorzystania środków finansowych uzyskanych nawiązek. Te organizacje, które korzystają z nawiązek, muszą prowadzić odrębną ewidencję księgową. W związku z nawiązkami może zostać także zlecona kontrola przez Ministra. W razie wykrycia nieprawidłowości organizacja może utracić swoje prawa. Od 2005 roku wprowadzono ograniczenia w rejestrach i typach organizacji uprawnionych do otrzymywania nawiązek w związku z nadużyciami finansowanymi stowarzyszeń wyłudzających finanse.

Opłaty za usługi w ramach odpłatnej działalności statutowej, która nie jest działalnością gospodarczą. Opłaty są formą zwrotu wniesionych nakładów.

Coraz mniej organizacji pożytku publicznego prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą. Zyski z działalności gospodarczej muszą być przeznaczone na prowadzenie działalności statutowej organizacji.

Organizacje pozarządowe także mogą być spadkobiercami. Głównie mowa o stowarzyszeniach i fundacjach. Organizacje te nie płacą podatku od spadków, a ich działalność gospodarcza jest źródłem ich dochodów drugim co do wielkości.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej kredyty i pożyczki stały się istotnym elementem wspierania finansowego działalności organizacji pozarządowych, głównie fundacji i stowarzyszeń. Stało się tak dlatego, że pojawiła się szansa realizacji wielu dużych i rozbudowanych projektów potrzebujących ogromnych nakładów finansowych. W związku z tym budżety organizacji pozarządowych okazały się niewystarczające na realizację określonych projektów, pożyczka lub kredyt okazały się zbawienne.